اصفهان از بزرگترین مراکز تمدنی ایران زمین است که در زمان سلجوقی،صفوی بیشترین تعداد مناره ها در این شهر قرار داشته است:

در تاریخ معماری «مناره ها» طراحی ساخت و نقوش متفاوتی با دیگر آثار دارند ریشه کلمه مناره از نار گرفته شده و به معنای مکان مشخص و محدودی است که روی آن آتش روشن می کردند.

مناره های درون شهری که به عنوان برج دیده‌بانی از آنها استفاده می شد. قبل از اسلام آتش مقدس زرتشتیان روی آنها روشن می‌شد که این شعله های طلایی می‌توانست مسیر عبور را برای کاروانیان مشخص کند کاربرد مناره ها در قدیم با توجه به بافت تنگ و پیچ در پیچ بودن شهر و کوچه ها از لحاظ امنیتی و سیستم آبرسانی و امکان استحصال آب از کانال ها از سوی کانال های باز آب بود،

بدین شیوه که روان آب حاصل از باران در پشت بام ها می تواند به جای نفوذ به سفره های آبهای زیرزمینی در مخازن سطحی پشت‌بام مناره ها ذخیره شود.

استقرار مناره ها محل پرستشگاه ها را از فواصل دور و نزدیک به مردم نشان می داد اما بعد از ظهور آیین اسلام مناره‌ها جایگاهی برای «موذن ها» شد بر اساس برخی گزارش ها مسجد حکیم اصفهان که در آغاز مسجد دیلمی بود مناره هایی با ارتفاع بیش از یکصد متر داشت که بعضی از منابع تخریب آن را به مغول ها و بعضی به سپاه تیمور لنگ نسبت میدهند وجود چنین مناره هایی که نشان از اهمیت آنها به عنوان یک مرکز دیده بانی و علامت دهی در هنگام دفاع از شهر در مقابل دشمنان بود منارها با وجود آنکه عناصری لاغر و کم تعادل به نظر می رسند بسیار پردوام اند علت این دوام را میتوان در محدودیت بام آن و نفوذ کمتر بلور برف و باران دانست از طرف دیگر شکل مخروطی و استوانه ای آن عاملی مقاوم در برابر زلزله است به صورتی که وقوع زلزله با جذب نوسان و ترفند و برگشت نیروهای پرشی پایه از تراز کف تا تراز فوقانی خود از میزان نوسانات ناشی از زلزله کم می شود از نظر ظاهری مناره ها از پایین به بالا دارای یک ساق هستند که در فراز آن به یک توافق بر می خوریم که به آن «گلوگاه» مناره می گویند در بالای گلوگاه قسمتی به شکل چتر قرار دارد که به آن «نعلبکی» می گویند به بالاترین قسمت منار نیز «تاج» می گویند که اگر بخش «شالوده» به آن اضافه شود میتوان یک مناره را به 5  قسمت تقسیم کرد:

 فرشید ابراهیم نژاد کارشناس و پژوهشگر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان با اشاره به اینکه بیشترین وجود مناره‌ها که ۱۷ عدد می میشود در اصفهان است گفت: با توجه به اینکه اصفهان یکی از بزرگترین مراکز تمدنی گذشته ایران زمین بوده مخصوصاً در زمان سلجوقی و صفوی بیشترین تعداد مناره ها را داشته است ؛ وی افزود وجود مناره ها عمدتاً در کنار گنبد مساجد قرار دارد که در قدیم علاوه بر نمایاندن راه به مسافران سرگردان ، محلی برای گفتن اذان بود مناره ها در قدیم مورد توجه و سریع و گردشگران بوده و در حال حاضر هم جذاب ترین بخش از لحاظ ارتفاع،نوع و سبک زیبای معماری،گره چینی و کتیبه و گچ کاری و کاشی کاری است.

جهت آگاهی بیشتر:

*1 کتاب اصفهان شهر مناره های تاریخی / نویسنده فروزان ابراهیمی

*2 معماری اسلامی ایران در دوره سلجوقیان / غلامعلی حاتمی

*3 پیدایش مناره ها در اسلام / محمود فاضل